ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ : Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ “ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ” ΑΠΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ
Της Μαριλένας Φωκά (ΜΑ), κριτικού τέχνης & λογοτεχνίας
Η φωτιά είχε θεωρηθεί από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους της Ιωνίας και της Κάτω Ιταλίας ως ένα βασικό συστατικό της κοσμογονίας. Στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου διαφαίνεται η ύψιστη σημασία της στην ανάπτυξη του πολιτισμού, η χρήση της οποίας έδωσε την ώθηση για την ανάπτυξη πρώτα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, αργότερα της οικοδομικής αλλά και των επιστημών εν γένει, έως τα εντυπωσιακά επιτεύγματα της βαριάς βιομηχανίας, της ρομποτικής και της πυρηνικής φυσικής των ημερών μας.
SMARTWATCHES ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ - Βρείτε τα στο κατάστημα MySystemLand στο Αργοστόλι
Προμηθευτείτε προαιρετικά και την SIM κάρτα
Ωστόσο, η φωτιά που επιδρά στην φύση, εκτός από ευεργετική δράση ενέχει και μια καταστρεπτική ορμή. Αρκετούς αιώνες αργότερα από τον Αισχύλο, ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολομός στον Πόρφυρα, έκανε λόγο όχι βέβαια για την φωτιά, αλλά για το αντίθετό της, το νερό και συνολικά τις σκοτεινές, καταστροφικές δυνάμεις που κρύβει η φύση σε συνδιαλλαγή με τα στοιχεία που επιδρούν και ενεργοποιούνται σε αυτήν, παραδόξως ακόμα και σε καθεστώς απόλυτης ανθρώπινης ευωχίας.
Πριν από λίγες μέρες η ελληνική κοινωνία συγκλονίστηκε από την τεράστιας έκτασης για τα ελληνικά δεδομένα φωτιά, που έπληξε την Αττική και άφησε ως απολογισμό περισσότερα από 100.000 χιλιάδες στρέμματα καμμένα μαζί με νεκρά η τραυματισμένα ζώα αλλά και μια ανθρώπινη ζωή που θυσιάστηκε στην πύρινη λαίλαπα.
Η θεματολογία της τέχνης είναι παρμένη από την ζωή και με αφορμή το δυσάρεστο αυτό γεγονός θα παρουσιάσω τις εικαστικές καταθέσεις τριών καλλιτεχνών, με αλφαβητική σειρά οι οποίοι εμπνευστήκαμε από αυτήν ακριβώς την καταστρεπτική μανία της φωτιάς.
Ο πρώτος πίνακας είναι “Εκφάνσεις Φωτιάς” του βραβευμένου εικαστικού, πολιτικού επιστήμονα, δημοσιογράφου, ιστορικού και κριτικού τέχνης και λογοτέχνη Λεόντιου Πετμεζά και ανήκει στην συλλογή έργων του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών. Είναι ελαιογραφία σε καμβά και ανήκει καθαρά στην τεχνοτροπία του φωβισμού. Ο ουρανός έχει ακριβώς την χρωματική πιστότητα της βεβαρημένης ατμόσφαιρας που βίωσαν οι κάτοικοι στην Αττική αλλά και σε κάθε πυρκαγιά που λαμβάνει χώρα. Εμπνευσμένη η επεξεργασία του πορτοκαλί χρώματος που δένει απόλυτα με τους κορμούς και τον ουρανό συνθέτοντας μια θερμή παλέτα του καφέ -κόκκινου και ώχρας. Οι κάθετες καφέ στήλες, εν είδει κορμού δένδρων, αποτυπώνουν παραμορφωτικά, ως είθισται για την θεματική, τα απομεινάρια της φύσης και συναισθηματικά διεγείρουν τον θεατή ο οποίος βιώνει “εικαστικά” και βασανιστικά τον πόνο και την αίσθηση της αποκοπής και του άγριου πληγώματος της φύσης. Σε αυτόν τον υπέροχο πίνακα, στις χρωματικές ρυθμικές κυματομορφές του ουρανού που μοιάζουν σαν κραυγές, κατά την άποψη μου ιχνηλατώ την αρχετυπική του αναφορά στην “Κραυγή” του Μούνγκ.
Ο δεύτερος πίνακας είναι η “Πυρκαγιά στον Λόφο” του διεθνώς καταξιωμένου εικαστικού, περφόμερ, λογοτέχνη και θεωρητικού της τέχνης Κώστα Ευαγγελάτου. Είναι ελαιογραφία σε καμβά και ανήκει σε ιδιωτική συλλογή στην Κέρκυρα. Πρόκειται για ένα αριστούργημα στο οποίο η απόδοση της φωτιάς είναι μοναδική. Δύο δέντρα που βρίσκονται αντιστικτικά στους πρόποδες ενός λόφου επιχρωματίζονται έντεχνα με πράσινο που μετατρέπεται με διάμεσο χρώμα σε μαύρο, ενώ απειλούνται από μια “πύρινη ουρανία” τεραστίων διαστάσεων που η χρωματική και τεχνική της επεξεργασία είναι εξαιρετική. Η τοποθέτηση των δέντρων και η ιδιαίτερη σχεδίαση του φυλλώματος τα καθιστά “έμβιους οργανισμούς με ανθρωπομορφικά στοιχεία” που “αισθάνονται” και προσπαθούν να αποφύγουν το πυρ. Οι κυματομορφές της φωτιάς που υπερέχουν σε σχέση με την κάλυψη του σχεδιαστικού χώρου στην σύνθεση προδικάζουν το αποτέλεσμα. Οι επεξεργασμένες με σμάλτο κυματομορφικές φλόγες παρουσιάζουν ιδιαίτερη πλαστικότητα αποδίδοντας στις φλόγες “απτό σώμα και έντονη κίνηση” και δημιουργώντας ένταση και ηθελημένη “αταξία” εξεικονίζουν εκρηκτικά την άγρια δυναμική της φύσης όπως την συνέλαβαν οι εκπρόσωποι του γερμανικού ρομαντισμού.
Ο τρίτος πίνακας είναι το “Φωτιά στο Δάσος ”, ελαιογραφία σε οριζόντια διάταξη με μεικτή τεχνική (σκόνες αγιογραφίας και λαδομπογιές) δια της εμής χειρός. Σε αυτόν αποδίδεται ρεαλιστικά η φωτιά και ο καπνός σε ένα δάσος, το οποίο αν είναι και νατουραλιστικά φιλοτεχνημένο, η διαφοροποίηση με τις φωβ προσθήκες (μπλέ αντί για πράσινο στην φύση) στην σχεδιαστική απόδοση των δέντρων στοχεύει σε μια απόπειρα μεταφοράς του εικαστικού “συμβάντος” σε μια παραμυθιακή πραγματικότητα, επιδιώκοντας μια “ρομαντική φυγή”και υποκαθιστώντας ένα παιδικό εφιάλτη που δεν θα ήθελε κάποιος να ξυπνήσει και να είναι αληθινός.
(ΠΗΓΕΣ: Αρχεία Μ.ΦΩΚΑ, Κ.ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ, Λ.ΠΕΤΜΕΖΑ,)
