◘ Διαδικτυακή ομιλία-συζήτηση: Δευτέρα, 24 Μαΐου 2021, 7.30 μ.μ.

Στο πλαίσιο του Κύκλου Ομιλιών-Συζητήσεων για το 1821 η Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη θα πραγματοποιήσει την πέμπτη διαδικτυακή της ομιλία-συζήτηση τη Δευτέρα, 24 Μαΐου, 7.30 μ.μ. Θα μιλήσει ο Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός, εκπαιδευτικός, ερευνητής Λαογραφίας, μεθέμα «Ο Ελληνικός Εθνικός Ύμνος: οπτικοακουστική προσέγγιση στα βήματα της Λευτεριάς » και θα ακολουθήσει συζήτηση.

Θα υπάρξει έγκαιρη ενημέρωση για τον τρόπο παρακολούθησης της διαδικτυακής ομιλίας και για τη διαδικασία συμμετοχής στη συζήτηση, που θα ακολουθήσει.

◘ Τα Εκθέματα του Μαΐου

SMARTWATCHES ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ - Βρείτε τα στο κατάστημα MySystemLand στο Αργοστόλι

Προμηθευτείτε προαιρετικά και την SIM κάρτα

Σχετικά με τα Εκθέματα του μήνα Μαΐου, τα οποία είναι ήδη αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης (http://vivl-lixour.kef.sch.gr/?lang=el): Πρόκειται για δυο σημαντικότατες εκδόσεις του 19ου αιώνα: στο πρώτο βιβλίο με τίτλο «Ελληνική Νομαρχία ήτοι λόγος περί Ελευθερίας», που τυπώθηκε πριν από την Ελληνική Επανάσταση, το 1806, στην Ιταλία και κυκλοφόρησε ευρύτατα μεταξύ των υπόδουλων Ελλήνων, ο ανώνυμος συγγραφέας του καλούσε τους συμπατριώτες του Έλληνες να επαναστατήσουν εναντίον των Οθωμανών στηριγμένοι αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις, ενώ στο δεύτερο βιβλίο με τίτλο «Κατήχησις πολιτική εις χρήσιν των Ελλήνων», που τυπώθηκε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, το 1826, στην Ύδρα, ο συγγραφέας του, ο Ιταλός φιλέλληνας Αλερίνο Πάλμα, αναφέρεται σε πρακτικά ζητήματα Δικαίου και Πολιτικής (αρμοδιότητες εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας, δικαιώματα και καθήκοντα των πολιτών κ.λπ.). – Τα βιβλία αυτά απόκεινται στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη.

                                                                       ΤΟ ΕΦΟΡΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

                                                                   ΤΗΣ ΙΑΚΩΒΑΤΕΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ

         H «Ελληνική Νομαρχία, ήτοι λόγος περί Ελευθερίας … συντεθείς τε και τύποις εκδοθείς ιδίοις αναλώμασι προς ωφέλειαν των Ελλήνων παρά Ανωνύμου του Έλληνος» εκδόθηκε το 1806 στην Ιταλία. Το βιβλίο είναι από το συγγραφέα του αφιερωμένο στον Ρήγα. Κυκλοφόρησε ευρύτατα στον οθωμανοκρατούμενο ελληνικό χώρο. 

          Μετά την πρώτη έκδοση του 1806 χρειάστηκε να περάσει ενάμισης σχεδόν αιώνας, για να επανεκδοθεί το έργο το 1948 σε πρόχειρη έκδοση από τον Ν. Τωμαδάκη και το 1949  σε σχολιασμένη  και τον Γ. Βαλέτα. Ο τελευταίος προχώρησε σε τρίτη, βελτιωμένη, έκδοση το 1957, την οποία βλέπουμε στη φωτογραφία.

        Ο συγγραφέας του για λόγους προφανώς συνωμοτικούς διατήρησε την ανωνυμία του και υπέγραψε ως «Ανώνυμος ο Έλλην». Μέχρι σήμερα οι μελετητές δεν έχουν συμφωνήσει στο όνομα του συγγραφέα του έργου. Έχουν, βέβαια, προταθεί διάφορα ονόματα, όπως ο έμπορος από τα Γιάννενα Σπυρίδων Σπάχος, ο Δάσκαλος του Γένους Αθανάσιος Ψαλλίδας, ο ιατροφιλόσοφος από τα Γιάννενα Μιχαήλ Χρησταρής, ο Κορίνθιος λόγιος Γεώργιος Καλαράς, ο Κερκυραίος λόγιος γιατρός Ιωάννης Πασχάλης Δονάς κ.ά., ενώ έχει διατυπωθεί και η άποψη να έχει γραφτεί το έργο αυτό συλλογικά, από ομάδα δηλαδή επαναστατών-φίλων του Ρήγα.

          Πρόκειται για ένα επαναστατικό μανιφέστο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και μάλιστα της ριζοσπαστικής του πτέρυγας. Καλεί τους υπόδουλους Έλληνες να προχωρήσουν σε επανάσταση εναντίον των Οθωμανών – σε επανάσταση στηριγμένη αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις, σε επανάσταση που θα κατατείνει στη δημιουργία της Ελληνικής Νομαρχίας, μιας δηλαδή Πολιτείας των Ελλήνων, η οποία θα σέβεται και θα τηρεί τους νόμους, μιας Πολιτείας όπου θα άρχουν οι νόμοι.  

          Καυτηριάζει την τυραννία και την κοινωνική ανισότητα, κατακρίνει τους προύχοντες, το ιερατείο και τους Φαναριώτες και καλεί τους φιλελεύθερους Έλληνες των παροικιών να επιστρέψουν στη γενέτειρα και να συνδράμουν στον αγώνα της απελευθέρωσης. Περιγράφει την τάση προς την ελευθερία, προς την πολιτική ελευθερία, η οποία πρέπει να διέπει το πολίτευμα του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και είναι δυνατό να πραγματωθεί μέσω της επανάστασης. Εκτιμά, μάλιστα,  ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για τον ξεσηκωμό, καθώς ανάμεσα στα άλλα οι Έλληνες διαθέτουν  πολεμιστές άξιους για τον Αγώνα. – Το βιβλίο απόκειται στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη.

                                                                                           Πέτρος Πετράτος

                                                                                       Φιλόλογος, Δρ Ιστορίας

ΚΑΤΗΧΗΣΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

          Το βιβλιαράκι αυτό (105 σελίδων) συνιστά φωτομηχανική ανατύπωση της έκδοσης του 1826 από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδος το 1972. Το οπισθόφυλλο κοσμεί φωτογραφία σφραγίδας «Ελευθερία Μαγνησίας 1821».

          Ο πλήρης τίτλος είναι: Κατήχησις πολιτική εις χρήσιν των Ελλήνων, συνταχθείσα μεν ιταλιστί υπό του φιλέλληνος Κ[όμητος] Α[λερίνου] Π[άλμα], μεταφρασθείσα δε παρά Νικολάου Γ. Παγκαλάκη, Εκ της εν Ύδρα τυπογραφίας 1826.         

          Γράφτηκε στα ιταλικά από τον Ιταλό φιλέλληνα Αλερίνο Πάλμα, ο οποίος ικανοποιούσε έτσι παράκληση του συμπατριώτη του Ιωσήφ Κιάππε. Ο τελευταίος, που ήταν έποικος στην Ύδρα από το 1820 και  δάσκαλος ξένων γλωσσών, είχε αναλάβει σε συνεννόηση με τον Υδραίο μεγαλοκαραβοκύρη Γεώργιο Κουντουριώτη την έκδοση της εφημερίδας Ο Φίλος του Νόμου από το Μάρτιο του 1824 μέχρι το Μάιο του 1827. Να σημειωθεί ότι στην Ύδρα  λειτούργησε ένα από τα έξι τυπογραφεία της Επανάστασης στο διάστημα 1824-1827, σε πιεστήριο που είχε έρθει από το Λιβόρνο. Μέσα σ’ εκείνη την τριετία τυπώθηκε (1826) η Κατήχησις πολιτική.

         Τον πρόλογο υπογράφει ο ίδιος ο εκδότης Ιωσήφ Κιάππε, ο οποίος και τονίζει ότι μέσα από τη μελέτη αυτού έργου οι αγωνιζόμενοι Έλληνες θα μάθουν «όσα ως πολίται ελεύθεροι χρεωστούν να εξεύρουν». Γι’ αυτό και τους προτρέπει να το εντάξουν στο σχολικό πρόγραμμα.

         Το κείμενο είναι γραμμένο με τη μέθοδο των ερωταποκρίσεων, ακριβώς για να γίνει πιο κατανοητό το περιεχόμενό του. Ο συγγραφέας εξηγεί σπουδαίες έννοιες του Δικαίου και της Πολιτικής και αναλύει σοβαρά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, ενώ επιχειρηματολογεί πειστικά υπέρ των απόψεών του: δικαιολογεί την Επανάσταση των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών, εξηγεί γιατί χρειάζεται η θρησκευτική ανοχή στο υπό ίδρυση ελληνικό κράτος, διευκρινίζει τη διαφορά μεταξύ απόλυτης και σχετικής ανεξαρτησίας και αναλύει τις σχέσεις μεταξύ των εθνών, απαριθμεί τις δικαιοδοσίες της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας καθώς και τα δικαιώματα και τα καθήκοντα των πολιτών, οριοθετεί το ρόλο των στρατιωτικών και αναλύει ζητήματα δικαίου του πολέμου. Βάση του είναι οι αρχές και οι διακηρύξεις του Διαφωτισμού. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα εγχειρίδιο Αγωγής του Πολίτη. – Το βιβλίο απόκειται στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη.

Πέτρος Πετράτος

Φιλόλογος, Δρ Ιστορίας